Αχ αυτός ο πλάτανος το ιερό δένδρο
ο λαοσ πιστευε , πως οταν ξεριζωνοταν η ‘κοβοταν το δεντρο πονουσε σαν ζωντανο ον, και θα εβλαπτε αυτον που το εκανε
Ο ελληνικός λαός έχει πλάσει πολλές δοξασίες και παραδόσεις, και για τα αγαπημένα του δέντρα. Υπάρχει μάλιστα μια σπάνια παροιμία που λέει, «Όποιος αποκτήσει χίλια δέντρα πάει στον παράδεισο’’.
Σε πολλές περιοχές πίστευαν πως κάποια δένδρα είναι στοιχειωμένα, δηλαδή ότι είναι φωλιές στοιχειών, τα οποία ταυτίζονται μαζί τους, και αποτελούν την ψυχή τους.
Πίστευαν ακόμη, και είναι συγκλονιστικό αυτό, ότι όταν κόβονται ή ξεριζώνονται πονούν σαν ζωντανά όντα και μάλιστα ότι θα βλάψουν εκείνους που το επιχείρησαν.
Αν κάνουμε και τον παραλληλισμό με το πόσα δέντρα πληγώνονται από τις πυρκαγιές, αυτή η εικασία δείχνει τροφή για πολλή σκέψη…
Ο ιερός πλάτανος στην αρχαιότητα
Ας δούμε το ρόλο που είχε η πλάτανος όπως αποκαλούσαν το δένδρο οι αρχαίοι, ή αλλιώς ο πλάτανος όπως λέει λαός ο γίγαντας του φυτικού βασιλείου.
Στην αρχαιότητα υπάρχουν συχνές αναφορές για το δέντρο. Ο Μενέλαος φύτεψε πλάτανο στις Καρυές την “Μενελαϊδα Πλάτανο” όπως αποκαλούνταν. Και ο Αγαμέμνωνας όταν πληροφορήθηκε ότι θα γινόταν η νίκη των Ελλήνων στην Τροία, που θα σήμαινε τέλος του Τρωικού Πολέμου, έκανε θυσία κάτω από τον πλάτανο της Αυλίδος.
Ιστορικός είναι εξάλλου ο πλάτανος του Ιπποκράτη στην Κω, ενώ κάτω από τον πλάτανο των Δελφών στάθηκε η Λητώ και πρόσταζε τα παιδιά της τον Απόλλωνα και την Άρτεμη, να σκοτώσουν τον Πύθωνα.
Ο πλάτανος του Κολοκοτρώνη
Κατά την τουρκοκρατία, διάσημοι έγιναν ο πλάτανος του Αλή Πασά στην αγορά των Ιωαννίνων, και ο πλάτανος της Άρτας, από τον οποίων κρεμούσαν τους απαγχονισμένους Έλληνες.
Ο πιο περίφημος ωστόσο είναι ο πλάτανος της Τριπολιτσάς. Μόλις οι Έλληνες κυρίευσαν την Τριπολιτσά τον Σεπτέμβρη του 1821 ο Κολοκοτρώνης διέταξε και τον έκοψαν, αφού αναστέναξε και είπε « πόσοι από το σόι μου και το έθνος μου, εκρεμάσθησαν εκεί!»
Πως βγήκε η παροιμία χαιρέτα μου τον πλάτανο
Και φυσικά αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο πλάτανος έχει πρωταγωνιστήσει το δημοτικό τραγούδι, σε τόσες δοξασίες, σε παροιμίες και φράσεις όπως το ακόμη και το «χαιρέτα μου τον πλάτανο»! που αρχικά χρησιμοποιήθηκε από έναν ξενιτεμένο χωρικό που μόλις έβλεπε κάποιον να φεύγει για την πατρίδα του έλεγε, χαιρέτα μου τον πλάτανο.
Στην συνέχεια η παροιμία αυτή άλλαξε νόημα δηλώνοντας κάτι που ανήκει στο παρελθόν οριστικά και δεν έχει νόημα να ασχοληθεί κανείς.
Ο μύθος του Αισώπου για την αχαριστία με τον πλάτανο
Ένας ωραίος Αισωπικός μύθος για τον πλάτανο είναι ο εξής
Δύο οδοιπόροι ξάπλωσαν κάτω από την πυκνή σκιά ενός πελώριου πλατάνου, για να ξεφύγουν από το τρομερό λιοπύρι του καλοκαιρινού μεσημεριού.
Ξαπλωμένοι κοίταζαν το αγέρωχο δέντρο, και μην έχοντας τι να κάνουν, ξεκίνησαν την κριτική.
«Κρίμα ένα τόσο πελώριο δέντρο και να είναι άχρηστο καθώς δεν δίνει καρπούς» είπαν.
Αλλά ακούστηκε η βαθιά και στιβαρή φωνή του δέντρου που είπε.
«Αχάριστοι τι θα κάνατε χωρίς τον ίσκιο μου; »
Την αχαριστία αυτών των επιπόλαιων δεν έδειξαν χιλιάδες των βοσκών που πέρασαν με τα κοπάδια τους ανά τα χρόνια.
Και όλοι αυτοί σήμερα που απολαμβάνουν τον ελληνικό τους καφέ, με το λουκουμάκι κάτω από τον πλάτανο στην πλατεία του χωριού. Τα χωριά μας που είμαστε τόσο πολύ συνδεδεμένοι.
Και μη μου πείτε υπάρχει καλύτερη απόλαυση από την ραστώνη κάτω από την σκιά του πλατάνου;
