Ποιο είναι το πραγματικό ευ ζην;
Όσο πιο φιλόδοξοι είναι οι άνθρωποι τόσο πιο επιτακτική νιώθουν την ανάγκη για αληθινή και ακατάλυτη ευδαιμονία, αλλά και τόσο ανέφικτη και δύσκολο να επιτευχθεί φαντάζει η κατάσταση αυτή.
Γιατί οι άνθρωποι αγωνίζονται λυσσασμένα για να αποκτήσουν χρήματα, δόξα, και δύναμη αν τελικά δεν αξίζει τον κόπο να παλεύουν για αυτά;
Όταν ο Αριστοτέλης επισκέφθηκε τα μέρη όπου σύχναζαν οι ζητιάνοι, οι λεπροί και οι δούλοι που κατοικούσαν στα δρομάκια της Αρχαίας Αθήνας, σπάνια τους άκουσε να μιλούν για ευτυχία. Η κατάσταση αυτή υπερέβαινε τόσο πολύ τις δυνατότητές τους, που ήταν μάταιο να την αποζητούν.
Αντιθέτως, έφθαναν μονίμως στα αυτιά του, παράπονα από μορφωμένους και εύπορους Αθηναίους για τη δυσαρέσκειά τους, διότι η ευδαιμονία μοιάζει πιο πιθανή όταν έχουν ικανοποιηθεί οι βασικές ανάγκες κάποιου.
Καθώς οι άνθρωποι ξεκινούν να σβήνουν μία -μία τις προσωπικές τους επιθυμίες από τον κατάλογό τους, υποθέτουν ότι όταν φτάσουν στην τελευταία καταχώριση θα νιώσουν και ευτυχισμένοι. Σε αυτή την φάση βρίσκονται πολλοί άνθρωποι σήμερα. Έχουν περισσότερα από αυτά που νομίζουν ότι θα ήθελαν.
Αν πράγματι αυτό που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους είναι το οτιδήποτε τους αρέσει τότε οι τυχεροί άνθρωποι που έχουν αποκτήσει όσα επιθυμούσαν πρέπει να είναι ευχαριστημένοι.
Ωστόσο ο Αριστοτέλης παρατηρεί και κάτι άλλο. Όταν οι άνθρωποι αποκτούν ότι επιθυμεί η καρδιά τους, όταν γίνονται πλούσιοι, ισχυροί, ή «οτιδήποτε», σχεδόν πάντα γεμίζουν απογοήτευση όταν συνειδητοποιούν ότι, εν τέλει, δεν νιώθουν την ευδαιμονία την οποία προσδοκούσαν.
Αυτό το πανάρχαιο παράδοξο, εξακολουθεί να προβληματίζει τους ώριμους, σκεπτόμενους ανθρώπους της εποχής μας.
«Αν η πραγμάτωση των επιθυμιών μας δεν μας εξασφαλίζει την ευτυχία, τότε τι είναι αυτό που θα μας κάνει ευτυχισμένους;»
Γιατί οι άνθρωποι αγωνίζονται λυσσασμένα για να αποκτήσουν χρήματα, δόξα, και δύναμη αν τελικά δεν αξίζει τον κόπο να παλεύουν για αυτά;
Αν όλα αυτά τα πράγματα που συνήθως επιθυμεί ο κόσμος δεν φέρνουν την ευδαιμονία, τότε γιατί συνεχίζουμε το μάταιο κυνήγι απόκτησής τους;
Γιατί ανεξάρτητα από ότι κηρύττουν οι σπουδαίες θρησκευτικές προσωπικότητες, άσχετα με το τι έχουν υποστηρίξει οι φιλόσοφοι και έχει αποδείξει η εμπειρία, οι περισσότεροι άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η ζωή που είναι αφιερωμένη στην επιδίωξη της απόλαυσης και της υπόληψης είναι η ευτυχισμένη ζωή;
Ο Αριστοτέλης απαντά : Επειδή ο τρόπος ζωής των πλουσίων και ισχυρών είναι πιο συναρπαστικός – πιο ενδιαφέρων, πιο ελκυστικός, πιο σέξι – από εκείνον των σοφών. Στην κοινωνία του Αριστοτέλη, τα αποδεκτά πρότυπα επιτυχίας περιλαμβάνουν τους στρατηγούς, τους Ολυμπιονίκες, τους πλουτοκράτες, τους ηγεμόνες και τους κραταιούς πολιτικούς κατά αντιστοιχία με τις προβαλλόμενες από τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης προσωπικότητες του αθλητισμού και της ψυχαγωγίας, τους μεγιστάνες των επιχειρήσεων, και τους ισχυρούς πολιτικούς.
Και στις δύο κοινωνίες οι υπόλοιποι από εμάς τείνουμε να αξιολογούμε τον εαυτό μας σύμφωνα με τα πρότυπα των πλούσιων, διάσημων, και ισχυρών.
Ο Αριστοτέλης δεν ισχυρίζεται ότι είναι λάθος να θαυμάζουμε ή να μιμούμαστε τους ελάχιστους υπέροχους, επειδή, όμως η κοινωνία δεν παρέχει μέτρα επιτυχίας για τους υπόλοιπους από εμάς, μας ζητά να σκεφθούμε αν υπάρχουν ίσως πιο κατάλληλοι τρόποι εκτίμησης της ζωής μας.
Για να μας βοηθήσει να τους ανακαλύψουμε μόνοι μας, προτείνει ανεπιφύλακτα την διεξαγωγή δύο προσωπικών αυτοεξετάσεων:
Το τεστ της αφετηρίας Σε αυτό διερευνούμε, αν οι πλούσιοι, οι διάσημοι και οι ισχυροί είναι αληθινά ευτυχισμένοι. Και σε περίπτωση που είναι, αν οι πηγές αυτής της ευτυχίας θα προσέφεραν και σε εμάς, ανάλογη ικανοποίηση.
Το τεστ του νεκροκρέβατου, στο οποίο φανταζόμαστε ότι είναι η τελευταία μας ημέρα πάνω στη γη, και ύστερα αναρωτιόμαστε ποιο κριτήριο θα χρησιμοποιούσαμε για να γυρίσουμε πίσω και να αξιολογήσουμε τη ζωή μας.
από το βιβλίο η Μέθοδος του Αριστοτελη του James O Toole
